Theo Vasep, một trong những lý do khiến cá ngừ của Việt Nam xuất khẩu (XK) sang Châu Âu (EU) giảm là do năm 2016, tổng giá trị NK cá ngừ của 28 nước EU giảm với cùng kỳ năm trước bởi EU đang thực hiện giảm NK cá ngừ đóng hộp, mà chủ yếu NK sản phẩm cá ngừ tươi sống và đông lạnh từ các nước.

Xu hướng này đã ảnh hưởng tới XK cá ngừ của Việt Nam sang các nước Châu Âu. Cụ thể, 3 tháng đầu năm nay, XK cá ngừ đóng hộp của Việt Nam giảm 42,3%, trong khi XK các sản phẩm cá ngừ tươi, sống và đông lạnh tăng 35,7%.

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), 2 tháng đầu năm 2016, NK cá ngừ đóng hộp từ các nước của EU giảm hơn 11% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt hơn 463 triệu USD. Tương tự Hoa Kỳ, nhu cầu tiêu thụ cá ngừ đóng hộp tại EU cũng đã đạt tới mức bão hòa.Trong khi đó, NK cá ngừ tươi và đông lạnh của EU tăng. Giá trị NK cá ngừ tươi sống và đông lạnh của EU trong 2 tháng đầu năm đạt gần 124 triệu USD, tăng gần 137% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, NK thăn/philê cá ngừ vằn đông lạnh của các nước EU tăng mạnh nhất hơn 35%, đạt gần 35 triệu USD.

Do XK cá ngừ của Thái Lan sang EU tăng chậm, các nước EU tìm nguồn cung cấp cá ngừ thay thế từ các nước khác, đặc biệt là từ Ecuador. Ecuador hiện đang là nước đứng đầu, chiếm 13% tổng giá trị NK cá ngừ của EU. Theo thỏa thuận giữa 2 nước, Ecuador sẽ tiếp tục được hưởng ưu đãi thuế quan từ Hệ thống Ưu đãi Thuế quan phổ cập (GSP) cho tới khi các thỏa thuận thương mại giữa nước này và EU có hiệu lực và được thông qua vào ngày 31.12.2016. Như vậy, các sản phẩm cá ngừ của Ecuador khi XK sang EU sẽ được hưởng mức thuế 0% thay vì 24% như các nước khác, trong đó có Việt Nam. Đây chính là lợi thế khiến XK của nước này sang EU tăng mạnh trong đầu năm nay.

Theo dự báo của Vasep, do người tiêu dùng Châu Âu càng ngày càng quan tâm nhiều đến tính bền vững của hệ sinh thái, người Châu Âu muốn biết nguồn gốc thức ăn của họ đến từ đâu, được đánh bắt ra sao và sản xuất thế nào. Bên cạnh đó, do các nhà khoa học đang cảnh báo nguồn lợi cá ngừ trên thế giới đang ngày càng cạn kiệt, EU đã mở rộng cuộc chiến chống lại nạn khai thác IUU (nạn khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định) trên toàn cầu. Điều này đồng nghĩa, EU sẽ thắt chặt kiểm soát hoạt động khai thác cá ngừ hơn nữa. Như vậy, XK cá ngừ của các nước sang EU sẽ khó khăn hơn. Đồng thời, nhu cầu NK các sản phẩm cá ngừ được chứng nhận bền vững của các tổ chức như: Hội đồng quản lý biển (MSC), Friend of the Sea (FOS) … vào EU sẽ ngày càng tăng.

Theo Vũ Long (Báo Lao động)